EDVJ-2025-06-06-OMV
Wat het grote probleem is, is dat we bij IQ uitgaan van lineariteit. Maar intelligentie, capaciteit en hoe dit in verband staat met bewustzijn. Is alles behalve lineair. Net als dit artikel, waar weinig opbouw in zit. T maakt niet uit waar je begint met lezen in dit artikel, links of rechts of in het midden, probeer maar.
Zaken als ervaringskennis hebben invloed op hoe intelligentie en het bewustzijn ontwikkeld. Want het zijn dynamische processen die continu met elkaar interacteren.
Ik heb ontzettend veel shit meegemaakt, waardoor ik keer op keer mijzelf opnieuw heb moeten uitvinden omdat elke keer de grenzen van wat ik aan moest kunnen opgerekt werden. Er zal zeker een aangeboren component zijn, maar die is NIET te meten. Want deze heftige ervaringen hebben mijn bewustzijn en daarmee mijn capaciteit gevormd tot wat het nu is.
Met een IQ test LIJKT het alsof we intelligentie meten. Omdat het psychometrisch model gebruik maakt van simpele statistiek. Dus er komt altijd wel iets lineairs uit omdat de kaders simpelweg niet verder rekken dan lineariteit.
Als je alleen kartonnen dozen hebt.
Dan kan je wel je boeken daarin stoppen.
(althans een beperkt aantal en sommige boeken zijn te groot voor de doos, dus die vallen af)
Maar je boekenkast, gaat daar sowieso niet in.
Maar dat betekent niet, dat je boekenkast niet de plek is waar jij standaard jouw boeken bewaard. En kartonnen dozen blijven vierkant en karton. Maar elke boekenkast en de inhoud is anders: de grote, de kleur, het materiaal, het gewicht etc.
Dus... wat zegt de inhoud van die kartonnen doos dan over de serie boeken die niet of half in die doos paste, terwijl ze wel mooi stabiel op kleur gesorteerd in jouw unieke boekenkast kunnen staan? Of wat zegt het over anderen als precies al jouw boeken uit je boekenkast wel paste in de kartonnen doos?
Of je nou heel veel kleine boekjes hebt of precies passende boeken, of een paar te grote boeken die niet in de doos kunnen. Die kartonnen doos zegt niet iets over de grote/inhoud van jouw boekenkast en de inhoud daarvan. Want jouw informatieverwerking is veel unieker/dynamischer dan een kartonnen doos.
Onmeetbaar vermogen
Waarom een IQ-test geen intelligentie kan meten.
Het vermogen om out of the box te kunnen denken is denk ik niet meetbaar. Want zodra je dat probeert, wordt het meetinstrument de 'box'. Hoogbegaafdheid wordt vaak gekenmerkt door het vermogen om 'out of the box' te kunnen denken. Maar dat wordt vervolgens "gemeten" met 'een box'. Dus hoe verder jij van nature 'out of the box' denkt, hoe minder jij in staat zal zijn, om die 'box' nog te kunnen herkennen.
Een IQ test is ontwikkeld voor de norm, en door de norm. Want iemand die buiten die norm valt, kan geen IQ test ontwikkelen voor de norm. Want de manier van informatie verwerking is dan divergent.
Dus dan rest de vraag... Maar wie is dan wel die norm?
En bestaat die überhaupt?
Of gaan we er simpelweg vanuit dat we met eendimensionale psychometrie een multidimensionaal concept als intelligentie in kaart kunnen brengen?
Iemand met een -volgens de IQ test- LVB kan juist door een andere informatieverwerking kwaliteiten ontwikkelen (zoals heel goed spiegelen/nadoen) waardoor diegene anderen slimmer af kan zijn, puur omdat de andere manier van informatieverwerking niet direct herkent wordt door de zogenaamde 'norm'.
Met een IQ test wordt platgeslagen wat niet plat kán.
Voorbeeld:
Zou je mijn IQ een paar jaar terug testen, dan zou ik heel erg laag scoren. Want ik heb DIS (een stoornis gekenmerkt door geheugenverlies). Dus op de geheugentaken had ik dan opvallend laag gescoord. Echter, nu ik verder in herstel van mijn DIS ben is mijn geheugen een stuk beter. En zal een uitslag van mijn geheugentaak anders uitvallen.
Iets wat volgens de test hertest-betrouwbaarheid van een IQ-test, niet zo kort op elkaar zou moeten kunnen.
En DIS is dan een extreem voorbeeld, maar mensen zijn dynamisch in de kleinste verschillen die een statistisch model nooit zal kunnen onderscheiden. Maar wel iemands vermogen daarmee plat kan slaan.
Voorbeeld (WAIS):
Iemand die vroeg uitgevallen is op school. Zal slechter scoren op de Index Verbaal Begrip. Echter, dat hoeft niks te zeggen over iemands ontwikkelingspotentieel. Als jij nooit hebt geleerd wie een specifiek belangrijk historisch figuur is (voorbeeld uit de WAIS-IV). Dan scoor je al lager, betekent dat dat jij dan minder intelligent bent? Sommige voor de IQ test relevante vakken bijvoorbeeld heb ik direct laten vallen op het VMBO en daarna nooit meer gehad. Mocht ik een WAIS-IV doen, gaat mijn triviant kennis mij echt niet redden. :-)
APA referentie:
Van Stratum, L. C. (2025). Onmeetbaar vermogen: Waarom een IQ-test geen intelligentie kan meten. Geraadpleegd op (datum), van https://eendeelvanjezelf.nl/uitzonderlijk-begaafd-pg-/onmeetbaar-vermogen/